İnsanlar ekonomiden sosyal hayata
birçok süreçte haksızlıklara ve erdemsizliklere karşı kendilerini koruması için
başvurabilecek yaptırım gücüne sahip bir otoriteye ihtiyaç duyarlar. Düzeni
sağlayan bu güç çoğu zaman devlet mekanizmasıdır. Bu mekanizmanın ortaya çıkışı
tesadüf değildir. Yine insanlar tarafından belirlenmiş ilgili bir takım
kurallara göre bu yapının içeriği, görevleri ve diğer unsurları belirlenir.
Önemli yaptırım gücüne sahip olan bu devlet otoritesinin sınırlarını,
kurallarını ve diğer işlevlerini belirlemede millet ya da halkın doğrudan veya
dolaylı olarak söz sahibi olmasına “Demokrasi” denir. Bir ülkede demokrasinin
var olabilmesi için birtakım asgari şartların varlığı gereklidir. Bu şartlar
şunlardır:
1-) Seçim olmalıdır:
Devlet mekanizmasını oluşturan
yapıları idare edecek kişileri belirlerken ortada yapılan bir seçim olmalıdır.
2-) Seçim ilkelerine
uyulmalıdır. Bu ilkeler şunlardır:
- Seçimlerin Serbestliği: Bir seçmenin
seçimlerde görüş bildirmek zorunda olmamasını ve fikirlerini bu seçimlerde paylaşmaya yani oy
kullanmaya zorlanmaması gerektiğini ifade eden prensiptir.
- Gizli Oy: Seçmenin kendini baskı
altında hissetmemesi ve fikir hürriyetini daha sağlıklı kullanabilmesi için seçimlerinin
başkalarınca görülmemesi ve bilinmemesi kuralıdır.
- Açık Sayım: Seçmen tercihlerinin sayımının
yine tüm seçmenler tarafından gözlenebilmesidir. Alenilik açısından önemlidir.
- Eşit Oy: Her seçmenin seçiminin yalnızca
bir oy sayılması kuralıdır. Örneğin bir kişi daha zengin diye iki oy hakkına
sahip olamaz.
- Genel Oy: Oy kullanma hakkı din,
dil, cinsiyet vb. ayırıcı özellik kuralı taşımaksızın her vatandaşa verilir.
- Yargısal Çözüm: Seçimlerde çıkacak
uyuşmazlıkların yargısal çözümü bulunmalıdır.
3-) Temel hak ve özgürlükler
güvence altına alınmış olmalıdır.
Seçim sürecinden ve sonuçlarından
etkilenecek kişilerin temel hak ve özgürlükleri güvence altına alınmış
olmalıdır.
4-) Birden çok parti olmalıdır.
Yönetimi üstlenmeye aday birden çok
parti, kişi ve düşünce olmalıdır ki seçmenler kendilerine yakın olanı tercih
edebilsinler.
5-) Seçimlerde seçilebilir adaylar olmalıdır.
Ülkede bulunan partilerin gerçekten
iktidar olabilme şanslarının bulunması gerekir.
6-) Seçimler tekrarlanmalıdır.
Seçmenler sık sık fikir
değiştirebilirler. Bu değişen fikirlerin yönetime yansıması için yeni bir seçim
yapılması gerekir. Seçimlerin tekrarlanması seçmenlerin aldıkları kararların
otoriteyi fikirleri doğrultusunda yeniden şekillendirebilmesini sağlar.
Yorumlar
Yorum Gönder