Kanunların Yasalaşma Süreci

Kanun Nedir?     Kanun, normlar hiyerarşisinde yer alan, devletin yasama organı tarafından düzeni sağlamada en sık kullandığı hukuki bir metin türüdür. Çoğunlukla metin halinde yani yazılı olmasına rağmen yazısız örnekleri de vardır. Peki, kanunun yasalaşma süreci nasıl işler?    Kanunun oluşum süreci ilk olarak öneri ile başlar. Bir kanun önerisini ya bakanlar kurulu ya da milletvekillerinin bizzat kendisi verir. Kanun önerisi açısından tek bir milletvekili dahi öneride bulunabilir. Eğer milletvekilleri bir öneride bulunurlarsa bu öneriye “ kanun teklifi ” denir. Eğer Bakanlar Kurulu bir öneride bulunmuşsa buna “ kanun tasarısı ” diyoruz. Yeni kabul gören sistemde Bakanlar Kurulu olmayacağından, bu sistemde Bakanlar Kurulu tarafından sunulan "kanun tasarıları" da ortadan kalkacak. Fakat milletvekilleri tarafından sunulan kanun teklifi geçerliliğini koruyacak.    Tasarı ya da teklif önce Meclis Başkanlığı'na sunulur. Meclis Başkanlığı bunu kom...

Osmanlı Devletinde Adalet Anlayışı; Daire-i Adalet


   Osmanlı'da genel olarak siyasal düşüncenin en üst prensibi adalettir. Aslında adalet dünyadaki kurtuluş için hedeflenen yegâne mekanizmadır. Adaletin olabilmesi için birtakım şartlar gerekir.

   Adaletin uygulanabilmesi için devlet olması lazımdır. Devlete adaletin duvarı denir. Yani devlet olmadan adalet sağlanamaz. Çünkü bu hususta adalete ulaşabilmek için atılan adımların maddi yaptırım gücüne sahip bir üst otorite tarafından desteklenmesi gerekmektedir.

   Devlet dediğimiz bu üst otoritenin sınırları Osmanlı'da nerede biter nerede başlar? Bu ölçüt ancak kanunla belirlenir. Osmanlı'da 2 kanun vardır; Şeri kanun, Örfi kanun.

   Örfi kanun Sultan'ın lafzıdır. Bizzat ferman buyurduğu kanunlara denir. Yani Osmanlı’da olduğu gibi devlet dediğimiz bu üst otoritede bir kanun olması lazımdır. İlgili asıl kanun olan şeriatın uygulanması noktasında ise adil bir hükümdar gerekir.

   Kanunların geçerliliğini hükümdar korur. Peki, hükümdarı kim koruyacak? Oluşturulan bu otoritenin korunması ve devamlılığı için sizi lider olarak kabul edip arkanızda duracak bir güvenlik teşkilatı yani ordu olması lazım. Bu aynı zamanda yaptırım gücünün mümkün kılınması için önemli bir şarttır.

   Peki, orduyu kim besleyecek? Şüphe yok ki bu ordu insanlardan oluşmaktadır. Bu noktada insanların temel ihtiyaçları göz ardı edilemez. Bu asgari şartları orduya kimin sağlayacağı da bu sistem içerisinde reaya olarak belirtilmektedir. Ekonomi(halk), güvenlik(ordu), idari(hükümdar) ve hukuk(şeriat) anlamında bakıldığında sistem çağının ilerisinde modern bir düzeni yansıtmaktadır.

   Halkın sisteme itaat etmesinin şartı ise sultanın halka adil davranmasıdır. Yani halkın, devletine hizmet edebilmesi için yürütme organı yani sultandan adalet görmesi gerekir.

   Bu döngü Osmanlı Devleti’nin yarım asırdan fazla ayakta kalabilmesinde çok önemli bir etken olmuştur. Ayrıca Osmanlı Devleti yine bu döngü sayesinde siyasi ve ekonomik anlamda dünyada uzun yıllar hüküm sürmeyi başarmıştır.

Yorumlar

Translate