367 Krizi Nedir?

  TBMM, anayasanın belirttiği maksimum 3 ay kuralına bağlı kalmak kaydıyla tatile gidebilir. Eski sistemimizde meclis tatildeyken bakanlar Kurulu’nun talebi veya milletvekillerinden en az 1/5’inin talebi üzerine ya da Cumhurbaşkanı ile TBMM başkanının doğrudan kendi istek ve iradeleri üzerine toplanabiliyordu. Bunlara literatürde olağanüstü toplantı denir. Bu toplantıların gerçekleşmesi için anayasada belirtilen bir toplantı yeter sayısı vardır. Eğer söz konusu faaliyet ile alakalı anayasada başka bir toplantı yeter sayısı öngörülmemişse kural olarak toplantı yeter sayısı meclis üye tam sayısının en az 1/3’üdür. Bu rakam da 183.3 yani 184 milletvekilini ifade eder. Sonuç itibariyle 184 milletvekili olmaksızın toplantı başlatılamaz.

   2007'de bu madde yasaların özüne ve sözüne aykırı halde yorumlanmış ve Cumhurbaşkanı seçiminde krize sebep olmuştur. 2007'de mevcut kabul edilen sistemde Cumhurbaşkanı seçilirken ilk 2 turda üye tamsayısının üçte ikisi aranıyordu. 3 turda üye tam sayısının salt çoğunluğu gene bu sayının bulunamaması durumunda 4 tura en çok oy almış iki aday katılıyordu. Burada önceki turda olduğu gibi yine üye tam sayısının salt çoğunluğu aranmaktaydı. Yine seçilmezse milletvekilliği seçimleri yeniliyordu.

   Anayasa mahkemesi 2007'de verdiği kararla Cumhurbaşkanı seçimleri ile ilgili ilk kriteri uygulamıştı. Yani meclis üye tam sayısının 2/3’ünün mutlaka toplantıya katılması gerektiğini belirtmişti. Bakıldığında 352 milletvekili meclisteki toplantıya hazır bulunuyordu. Yani üye tam sayısının salt çoğunluğu bayağı bir açılmış durumdaydı. Sonrasında MHP’nin toplantıya katılma kararı ile gerçekleşen toplantıda Cumhurbaşkanı seçilen Abdullah Gül’ün, ilk toplantıda yapılan seçimde ilk iki turda seçilme ihtimali matematiksel olmasa da 3. veya 4. turda seçilebilme ihtimali mevcuttu. Buna rağmen anayasa mahkemesi toplantıyı iptal ederek anayasal bir hakkın önüne geçmiş oldu.

   Dönemin cumhurbaşkanı seçilme usulüne bakıldığında seçim 1. veya 2. turda bitmiyor. Seçim usulünde 3. ve 4. turdan da bahsediliyor. Eğer daha en baştan toplantı yeter sayısının 367 olduğunu söylerseniz zaten 3. ve 4. turun gerçekleşme ihtimalini ortadan kaldırıyorsunuz demektir. Eğer yasanın özü bunu gerektirseydi anayasayı yapanlar neden 3. ve 4. turdan bahsetmişlerdi? Kanunun özüne ve sözüne aykırı olan bu karar Türk hukukunda oldukça tepkiyle karşılanmıştır. Cumhurbaşkanının halk tarafından seçileceği de buna bir tepki olarak ortaya çıkmıştır.