Hükümet Şekilleri ve Sistemleri

   Egemenliğin kaynağının hangi varlığı nitelediğine göre hükümet şekillerini iki ana kola ayırırız. Millet yada halk, egemenliğin kaynağı olarak kabul edilmişse ülkenin yönetim şekline “Cumhuriyet” adı verilir. Eğer bir ülkede egemenliğin kaynağı tek bir kişi veya hanedandaysa, o ülkenin yönetim şekli monarşidir.

   Egemenliği kullanan organların seçimle iş başına gelip gelmemesi bir ülkenin monarşi ya da cumhuriyet niteliği taşıdığını göstermez. Seçim demokrasiyle alakalıdır. Monarşi şeklini benimsemiş devletlerde demokratik olabilirler.

   Hükümet sistemlerine bakacak olursak burada da iki ana başlığın varlığını görürüz. Bunlar; “Kuvvetler Ayrılığı”, “Kuvvetler Birliği”

   Eğer bir devletin yasama, yürütme, yargı kuvvetleri birbirinden bağımsız farklı organlara verilmişse bu ülkenin hükümet sisteminde kuvvetler ayrılığı prensibinin uygulandığından bahsedebiliriz.

   Kuvvetlerin en az herhangi ikisinin ilgilendirilmiş bir organ tarafından idare edildiği durumda ise karşımıza kuvvetler birliği çıkmaktadır. Kuvvetler birliği kendi içerisinde 2 ye ayrılır; “Kuvvetlerin Yasamada Birleştiği Sistemler”, “Kuvvetlerin Yürütmede Birleştiği Sistemler”

   Eğer kuvvetler yasamanın tekelindeyse “Meclis Hükümeti” sistemi karşımıza çıkar. Burada esas olan yasama organının en az bir kuvveti daha tekelinde bulundurması gerekliliğidir. Yürütmede birleşen sistemler iki grupta incelenebilir; “Mutlak Monarşi”, “Diktatörlük”. Bu ayrımın yapılmasındaki amaç, kuvvetleri yürütmede birleştirmedeki amaç ile alakalıdır. Eğer ülkenin hükümet şekli monarşiyse ve eğer ülkenin hükümet sisteminin yürütmede birleşen bir hükümet sistemi olduğunu söylüyorsak bu hükümet sistemi mutlak monarşi olur. Ülkenin hükümet şeklinin cumhuriyet olduğunu söylüyorsak fakat hükümet sistemi yürütmede birleşen bir sistemse bu ülkede diktatörlük siteminin var olduğunu söyleyebiliriz.

   Kuvvetlerin ayrıldığı sistemleri ayrılış derecesine göre 2’ye ayırırız; “Kuvvetlerin Sert Ayrılığı”, “Kuvvetlerin Yumuşak Ayrılığı”.

   Eğer kuvvetler birbirinden ayrı organlara verilmiş, fakat bu organlar kısmen iç içe geçmiş ise kuvvetlerin yumuşak ayrılığına dayanan bir hükümet sistemi görülür. Hem kuvvetler farklı organlara verilmiş hem de organlar iç içe geçmeyecek şekilde ayrıldıysa bu sisteme de kuvvetlerin sert ayrılığı diyoruz. Bilinen isimleriyle kuvvetlerin yumuşak ayrılığına “Parlamenter Sistem”, kuvvetlerin sert ayrılığına ise “Başkanlık Sistemi” denilmektedir.